İYİP, Genel İdare Kurulu'nda oy çokluğuyla alınan kararla 2024 yerel seçimlerine "hür ve müstakil" olarak girme kararı aldığını duyurmuştu. Kuruluşundan bu yana ilk kez "ittifaksız" hareket eden parti için seçimler hüsran yarattı. 3 milyon 110 bin oy kaybı yaşadı. 

2019'daki yüzde 7,45'lik oy oranı yüzde 3,76'ya düşen İYİP, toplam 1 milyon 735 bin 924 oy aldı. Özellikle doğudaki pek çok ilde yüzde 1'i dahi geçemeyen partinin İstanbul'daki oy oranı da yüzde 1'in altında kaldı, Buğra Kavuncu 54 bin 619 oy aldı. İzmir’den aday gösterilen Kalkınma Politikaları Başkanı Ümit Özlale ise yüzde 3,64'te kaldı. Ankara’da alınan oy ise 503 bin 806’dan 94 bin 964’e düştü.

Aldıkları tek il Nevşehir: Aday eski AKP'li

İl düzeyinde yalnızca Rasim Arı'yla Nevşehir'i alan İYİP, 23 ilçe ve 7 belde olmak üzere toplam 31 belediye kazandı. Parti elindekileri de koruyamadı.

Nevşehir’de 2019’da AKP'nin adayı olan Rasim Arı oyların yarısından fazlasını almış, ikinci sıradaki MHP ise yüzde 34 oyda kalmıştı. Bu seçimde ise İYİP Nevşehir'i bir önceki seçimi AKP ile kazanmış Rasim Arı'yı aday göstererek almayı başardı. Arı, oyların yüzde 52’sini alarak AKP’li rakibi Mehmet Savran’a 18 puan fark attı.

Rasim Arı 2021'de sağlık sorunlarını gerekçe göstererek belediye başkanlığından istifa etmiş, 2022'de AKP'den ayrılmış, 2023'te ise İYİP'e katılmıştı.

'Oy vermezseniz evime döneceğim' demişti

14 Mayıs için "Bu seçimde biz kazanmalıydık" diyen Akşener, 31 Mart yerel seçimleri öncesi yaptığı açıklamada ittifak yapmayacaklarını söylerken şu ifadeleri kullanmıştı:

"Ayrı gitmeye, hür ve müstakil gitmeye karar verdik. Çünkü ittifak sisteminin seçmene hiçbir faydası olmadığına kanaat ettik. Büyük bir risk aldık. Tek başımıza sizin karşınıza çıkıyoruz. İkna edebilirsek oylarını alacağız. Üstelik ben bugüne kadar hiçbir liderin yapmadığı bir şey yaptım; mesela oy vermediniz ben evime döneceğim. Siyasetin 's'siyle meşgul olmayacağım. Daha bunun ötesi var mı?"

'Seçilmesine vesile olduğumuz kişilerin hırsız olduklarını anladık'

31 Mart sonrasıysa "Türkiye Cumhuriyeti’nin cumhurbaşkanı olması gerektiğini görmüştür. Elbette siyaset kurumu olarak sandıklardan çıkan mesajı duymak hepimizin görevidir" diyen Akşener öncelikle AKP'nin oy oranındaki düşüşe işaret etti. 

Akşener "Milletin sandıkta gösterdiği irade tartışılamaz. Muhasebemizi ve özeleştirimizi yapacağız" diyerek partisinin aldığı sonuçlara ilişkin de değerlendirme yaptı:

"Bugüne kadar olduğu gibi bugünden sonra da milletimizin bize vermiş olduğu mesajı ve bizim için çizdiği istikamet doğrultusunda gereken adımları atacağız. Milletimizin her bir ferdi şundan emin olsun ki sandıktan çıkan ortak iradeyle Türkiye için hak arayışında huzur arayışında ve refah arayışında İYİ Parti dün olduğu gibi bugün de milletin önünde veya arkasında değil milletimizin yanı başında olacaktır.

Seçilmesine vesile olduğumuz kişilerin daha sonra kocaman birer hırsız olduğunu anladığımızda çektiğimiz acıları anlatmam mümkün değil."  

Kazandıkları tek il olan Nevşehir'i ziyaretinde de Akşener, "Oy oranına baktığımızda üzülüyoruz" diye konuştu.

27 Nisan'da kurultaya gidiliyor

Akşener'in seçim öncesi açıklamaları, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’na ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş’a karşı ağır ithamlarda bulunması, parti tabanından gelen tepkiler ve teşkilattaki toplu istifaların üzerine alınan seçim yenilgisi, İYİP'e büyük bir darbe vurdu. Pek çok isim gibi Akşener de bir sonraki seçimi işaret etmeye başladı, "2028'e kadar çok süre var. Güçlendirin beni" dedi.

"Olağanüstü Kurultay" kararı açıklanan İYİP'te Akşener’in aday olup olmayacağı henüz belli değil. Ancak parti içinde kazan kaynamaya başladı. 27 Nisan'da yapılacak kurultay öncesi Akşener'e istifa çağrıları başladı. İYİP Antalya Milletvekili Uğur Poyraz ise Akşener’in seçim öncesi "Başarısız olursam gereğini yapacağım" açıklamalarını hatırlatıp "Akşener'in aday olmayacağını düşünüyorum" diye konuştu.

İYİP Göç Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Tolga Akalın, genel başkanlık için adaylığını ilan etti. İYİP Kurucular Kurulu Üyesi Günay Kodaz da, sosyal medyadan aday olduğunu açıkladı.

Grup Başkanvekili Müsavat Dervişoğlu'nun aday olup olmayacağıysa belirsiz. Kendisiyle ilgili adaylık sorusuna "Benim bu konuyla ilgili söyleyecek bir şeyim yok" cevabını veren Dervişoğlu, aday gösterilebileceğinin sinyalini verdi.

Partide "değişim" talebinde bulunanlarla "Akşener’le yola devam" diyenler arasındaki geriliminse kurultay tarihine kadar keskinleşmesi bekleniyor.

İstifalar peş peşe geldi

Partide seçim öncesinde başlayan istifalar da devam etti. İBB ve ABB'de aday çıkarma kararının ardından Genel İdare Kurulu (GİK) Üyesi Bahadır Erdem ve eski Ankara Milletvekili Durmuş Yılmaz istifa etmişti. Akşener'in kurmaylarını da kapsayan istifalar partide büyük ses getirmişti. Aynı zamanda İBB Grup Başkanvekilli İbrahim Özkan dahil 6 İBB Meclis üyesi istifa etmişti. 

Seçim gecesi işaret fişeğini ateşleyen Ekonomi Politikaları Başkanı Bilge Yılmaz'ın istifası oldu. Yılmaz daha önce de istifa edileceği iddialarını yalanlarken akıllara "genel başkanlık düşünüyor mu" soruları gelmiş ancak bir yanıt alınamamıştı. Yılmaz, görevinden istifasının ardından Akşener'i de istifaya çağırdı.

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Buğra Kavuncu Teşkilat Başkanlığı, Burak Akburak ise Yerel Yönetimler Başkanlığı görevlerinden istifa etti. İrem Yaman da GİK üyeliğinden ayrıldı.

İYİP GİK üyesi Ahmet Zeki Üçok da başarısızlığın sorumlusu olarak Meral Akşener'i gördüğünü belirterek parti yönetimine tepki gösterdi. Üçok sosyal medyaya hesabından "Son elli yılın en büyük başarısına, en büyük sevincine, ortak olmamıza engel oldu. Sizleri affetmiyoruz" açıklamasını yaptı.

Bugüne nasıl gelindi?

2017'de kurulan ve ilk kez 2018'de seçimlere katılan İYİP,  Millet İttifakı çatısı altında girdiği genel seçimde yüzde 9,96 oyla 43 milletvekili çıkarmıştı. Akşener ise cumhurbaşkanlığı seçiminde oyların yüzde 7,29'unu alabilmişti.

Genel başkanlık görevinden istifa eden ve yeniden aday olmayacağını açıklayan Akşener, kararını geri almış, 12 Ağustos 2018'de yapılan 2. Olağanüstü Kurultayı'nda yeniden genel başkan seçilmişti.

2019'da yapılan yerel seçimlere Millet İttifakı'yla giren İYİP, İl Genel Meclisi seçimlerinde yüzde 8,12 oy aldı. Büyükşehirlerde Akşener CHP adaylarına destek istedi.

Cumhurbaşkanlığı seçimi öncesi Millet İttifakı'ndan ayrılan İYİP, kriz sonrası 6 Mart'ta ittifaka geri döndü. Cumhurbaşkanı adayı çıkarmayan İYİP, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'na destek verdi. Parti genel seçimde ise yüzde 9,69 oyla 43 milletvekili çıkardı.

Son yerel seçimlerde oyu yüzde 3,77'ye gerileyen İYİP yerel seçimlerde haritadan neredeyse silindi.