Türkiye tarihinin en kritik seçimlerini geride bıraktık. Ülkenin nasıl yönetileceğinin tayin edildiği seçimde Erdoğan yeniden Cumhurbaşkanı seçildi ve AKP-MHP’nin oluşturduğu Cumhur İttifakı Mecliste çoğunluğu sağladı. 16 Nisan referandumunun kabul edilmesi ile tartışmaya açılan cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi resmen hayata geçecek. Sonuçları itibariyle tartışma yaratan seçim, Türkiye’yi önümüzdeki dönemde nelerin beklediğinin de ipuçlarını veriyor. Peki bundan sonra ne olacak, süreç nasıl işleyecek, bu sistemle birlikte Türkiye’yi ne bekliyor?.. İşte yanıtları:
CUMHURBAŞKANI KHK ÇIKARABİLECEK
Bu sistemde başbakanlık kaldırıldı, onun yerine cumhurbaşkanı yürütme yetkisini kullanacak. Cumhurbaşkanı bu çerçevede istediği kadar yardımcı atayacak. Bunun yanı sıra bakanları da Cumhurbaşkanı atayacak, yürütmeye ilişkin konularda da “cumhurbaşkanlığı kararnamesi” çıkarabilecek.
BÜTÇE YETKİSİ DE CUMHURBAŞKANINDA
Şu anda Bakanlar Kuruluna ait olan devlet bütçesini yapma yetkisi, cumhurbaşkanına devrediliyor. Cumhurbaşkanının hazırladığı bütçeyi kabul etmezse, bir önceki yılın bütçesi “yeniden değerleme oranı” ölçüsünde artırılarak izleyen yılda uygulanacak. Yani Meclis bütçede değişiklik yapma hakkına sahip değil.
ÜSTÜ DÜZEY YARGI ÜYELERİNİ ATAMA
Cumhurbaşkanı bakanları, üst yargının birçok üyesini, üst düzey çok sayıda bürokratı ve sayısı yasal düzenlemelerde belirtilmeyen cumhurbaşkanı yardımcı ya da yardımcılarını atama yetkisine sahip oldu.
YÜCE DİVAN İÇİN 400 OY
Seçimle yürürlüğe giren sistemde Meclisteki vekillerin tam sayısının yarıdan bir fazlası olan 301 vekilin vereceği önergeyle cumhurbaşkanı hakkında bir suç işlediği iddiasıyla soruşturma açılması istenebilecek. Meclis, cumhurbaşkanı hakkında soruşturma açılmasına üye tamsayısının beşte üçünün yani 360’ının oyuyla karar verebilecek. Üye tam sayısının üçte ikisi olan 400 vekilin gizli oyuyla cumhurbaşkanı hakkında Yüce Divan’a sevk kararı alınabilecek.
Yeni sistemde anayasa değişikliğinin 600 sandalyeli yeni Mecliste referanduma sunularak yapılması için 360, referandumsuz yapılması için 400 oy gerekiyor.
MECLİSİ FESHEDEBİLİR, OHAL İLAN EDEBİLİR
Muhalefet tarafından ‘tek adam rejimi’ olarak eleştirilen bu sistemde cumhurbaşnı Meclisi feshedebilir. Halihazırda süren OHAL kaldırılsa bile cumhurbaşkanı ‘gerekli koşullar’ var diyerek OHAL ilan edebilir.
Meclisin erken seçim kararını ise beşte üç çoğunluk, bir başka deyişle üye tam sayısı 600’e yükseltilen mecliste 360 oyla alınabiliyor.
YORUMLAR