KULLANILMAYAN KAPASİTEDE REKOR DÜZEY
Raporda da belirtildiği gibi özel sektörün yatırımları sonucunda son 15 yılda Türkiye’nin elektrik kurulu gücü 32 bin MW’tan 85 bin MW’a çıktı. Ancak bu plansız yatırım furyasında yüzde 35’ten fazla atıl kapasite oluştu.
ÖZEL SEKTÖR BOĞAZINA KADAR BORÇLU
Yine raporda yer alan verilere göre sektörün gerçekleştirdiği yatırımlar için faizler hariç toplam 50 milyar dolar kredi borcu bulunuyor. Satın almalar hariç tutulursa 72 milyar dolar yatırıma karşılık 50 milyar dolarlık borç stoku bulunuyor. Bu borcun toplam 43 milyar doları elektrik üreticilerine ait ve üreticilerin faizlerle birlikte yıllık 6,9 milyar dolar kredi ödemesi yapması gerekiyor. Dağıtım şirketleri hariç tutulduğunda yatırımların neredeyse tamamının krediyle yapıldığı görülüyor. Son dönemde Doğuş, Unit gibi son dönemde kredi yeniden yapılandırması isteyen grupların enerji yatırımları nedeniyle güçlük yaşadığı da biliniyor.
KREDİ GERİ ÖDEMELERİNDE GARANTİSİZ PROJELERİN PAYI YÜKSEK
Ödenmesi gereken yıllık kredilerin 2,9 milyar dolarlık bölümünün herhangi bir alım garantisi olmayan ve fiyatların TL üzerinden belirlendiği serbest piyasaya bağımlı üreticiler tarafından ödenmesi gerekiyor. Geri kalan 4 milyar dolarlık kısmı ise yenilenebilir enerji kaynaklarından üretim yapan ve dolar bazında garantili satış fiyatlarıyla görevli tedarik şirketlerine elektrik satan şirketlere ait.
DAĞITIM ŞİRKETLERİNDE DE HESAP TUTMUYOR
Raporda 2016 yılında sanayi, ticarethane, mesken ve genel aydınlatma için fatura edilen toplam elektrik bedelinin 75,1 milyar TL olduğunu hesaplanıyor. Vergiler ve dağıtım bedeli düşüldükten sonra enerji için ödenen tutar 49,7 milyar TL. Bu tutarın 21,6 milyar TL’lik bölümünün brüt satış kârı olduğu ve bu tutarın 5,5 milyar TL’lik bölümünün serbest piyasada satış yapan üreticilere ait olduğu belirtiliyor. Sabit işletme giderleri ve iletim maliyetleri düşüldükten sonra net kâr 1,9 milyar TL ve 2016 kuruyla hesaplanan kredi ödemeleri 8,7 milyar TL. Dolayısıyla serbest üreticilerin yıllık 6,8 milyar TL açığı olduğu ve kurdaki yükselişle birlikte açığın giderek artacağı hesaplanıyor.
TÜSİAD’DAN SİHİRLİ FORMÜL: ÖZEL SEKTÖRE DAHA FAZLA KAYNAK AKTARMAK
Önerilen çözüm ise toptan elektrik satış piyasasında santrallerin “maliyet etkin” çalıştırılarak toptan satış piyasasında ödenen fiyatın 148 TL/MWh seviyesinden sübvansiyonlarla birlikte 180 TL/MWh seviyesine çıkarılması. Sihirli formülle kamunun kârı yalnız 0,2 milyar TL azaltılarak ve satış tarifelerine artış yapılmadan serbest üreticilere 8,2 milyar TL ek kâr aktarılabileceği iddia ediliyor!
Gerçek hayatta ise tarifelere sürekli artış yapılıyor; son iki yılda yapılan artış yüzde 12’ye ulaştı. Ancak önümüzdeki dönemde daha fazla artış kaçınılmaz görünüyor. Toptan satış piyasasında da fiyatlar ilk üç ayda 172 TL’ye çıktı, bu yıl ortalama 190 TL’yi bulması bekleniyor.
15 YILDIR SÜREKLİ KAYNAK AKTARILIYOR
Enerji özelleştirmeleri 15 yıldır emekçilerden sermayeye kaynak aktarımını sağlayan en güçlü mekanizmalardan biri oldu. 15 yılın özeti çok pahalı ve gereksiz yatırımların faturasının emekçilere ödetilmesi olarak yapılabilir.
YORUMLAR